İnternet, bilgisayar, akıllı telefon gibi dijital teknolojilerle aşırı düzeyde bağlantı kurulması ve zamanın büyük bölümünün bunlrla geçirilmesi ‘dijital bağımlılık’ olarak adlandırılıyor. “Bu bağımlılığın farkında olmak ve uygun önlemleri almak, sağlıklı ve dengeli bir dijital yaşam açısından önemli” diyen Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Programları ve Öğretim bölümü Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dilci, hem yaz tatilindeki öğrenciler hem de toplumun tüm kesimleri açısından internetin doğru ve sağlıklı kullanılmaması halinde ortaya çıkabilecek sorunları 5 maddede sıralıyor:
- Zaman yönetimi: Dijital teknolojilere aşırı bağımlı olan kişiler zaman kavramını kaybedebilir.
- Sosyal ilişkiler: Dijital bağımlılık, gerçek hayattaki sosyal ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Kişi, sosyal hayattan ve gerçek insanlarla iletişimden uzaklaşabilir.
3- Sağlık sorunları: Uzun süreli bilgisayar veya telefon kullanımı, göz yorgunluğu, uyku bozukluğu, baş ve boyun ağrıları gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca, hareketsiz bir yaşam tarzı obeziteye de kapı aralar.
4- Psikolojik etkiler: Dijital bağımlılık, depresyon, kaygı ve stres gibi psikolojik sorunlara da neden olabilir. Sanal dünyada sürekli olarak beğeni ve onay arayışı içinde olan bir birey, gerçek hayatta tatmin edici ilişkiler kurma konusunda zorluk yaşayabilir.
5- Aşırı bilgi yüklenmesi: İnternetin sonsuz kaynakları, kullanıcıların sürekli olarak bilgi bombardımanına maruz kalmasına neden olabilir. Bu da bilişsel işlevlerin zayıflamasına yol açabilir.
DİJİTAL GÜVENLİK ÖNEMLİ
“Aileler çocuklarına dijital cihazları doğru ve dengeli bir şekilde kullanmayı öğretmeli ve bu konuda sınırlamalar getirmeli. Dijital güvelikle ilgili bilinçlenme ve önlemler almak, ailelerin çocuklarının geleceğini korumasına yardımcı olabilir” diyen Prof. Dr. Dilci bu konudaki önerilerini de şöyle sıralıyor:
1- GİZLİLİK AYARLARI
Hesaplarınızın gizlilik ayarlarını düzenli olarak gözden geçirin ve kişisel bilgilerinizi herkese açık profillerde paylaşmaktan kaçının.
2- GÜÇLÜ ŞİFRELER
Karmaşık ve güçlü şifreler kullanın ama aynı şifreyi birden fazla hesapta kullanmaktan kaçının.
3- ŞÜPHELİ BAĞLANTILARDAN KAÇINMA
Bilmediğiniz veya güvenmediğiniz kaynaklardan gelen bağlantılara tıklamayın.
4- BİLİNÇLİ PAYLAŞIMLAR
İnternette paylaştığınız bilgilerin kalıcı olabileceğini unutmayın. Kişisel ve hassas bilgilerinizi herkese açık ortamlarda paylaşmaktan kaçının.
5- GÜVENLİ TAKİPÇİLER
Sadece tanıdığınız ve güvendiğiniz kişileri arkadaş veya takipçi olarak ekleyin.
6- DÜZENLİ HESAP İNCELEMESİ
- Hesap aktivitelerinizi düzenli olarak kontrol edin. Şüpheli bir etkinlik fark ederseniz hemen önlem alın.
TATİL PROGRAMLARI DİJİTAL DETOKSA DÖNÜŞTÜRÜLMELİ
Osman Demircan - Siber Güvenlik Uzmanı
Özellikle sosyal medyada yediğimizi, içtiğimizi, gördüğümüzü paylaşma isteğimiz bizi dijital dünyaya bağlayan cep telefonlarımızın elimizde vücudumuzun bir parçası haline gelmesine neden oluyor. Yetişkinlerin bu şekilde davranması çocuklara da örnek teşkil ediyor. Konu böyle olduğunda da zaten yetişkinler için bir tehdit unsuruyken çocuklar da dijital bağımlılığın esiri olabiliyor. Özellikle çocukların zorlu geçen eğitim öğretim döneminin ardından bunu hak edilmiş bir özgürlük olarak görmesi maalesef ilerleyen süreçte ciddi sorunlara neden olma potansiyeli taşıyor. Burada en önemli konu ailelerin çocuklarına sanal dünyanın cep telefonunda kurulu birkaç sosyal medya platformundan ibaret olmadığını anlatmaları. Özellikle yapay zeka platformları, online öğrenme platformları ve eğitim içerikli birçok platformun varlığından çocukların haberdar olması sağlanmalı. Ailenin çocukla birlikte yapacağı tatil etkinlikleri dijital detoksa dönüştürülebilir. Bu etkinliğin ille uzun süreli bir tatil programı olması gerekmiyor, aile ve çocuğun açık havada ya da evde oynayacağı oyunlar, birlikte okunacak kitaplar hatta bir akraba ziyareti bile dijital dünyadan uzaklaşmaya yardımcı olabilir. Bu şekilde aile dijital bağımlılıktan uzak yüzyüze kaliteli zaman geçirme fırsatı da yakalayabilir.
