Değerli okuyucularım ve dostlarım, bayram bitti, Aydın sıcaklarla adeta kavruluyor. Ayrıca, ekonomik kriz ve yüksek faizler özellikle sanayiciler, gıda üreticileri ve inşaat sektörü temsilcilerini inanılmaz derecede olumsuz etkiliyor. Devletimiz ve Maliye Bakanımız krizin atlatılabilmesi için çok önemli tedbirler alıyor, geçmişte yapılan büyük hataları tekrarlamayarak tüm dünya ekonomisinde sorun haline gelen ENFLASYON canavarını yenmeye çalışıyorlar.
Ne var ki, bu tedbirlerden özellikle ticaret olumsuz etkileniyor; tedbirler, başta EMEKLİLER olmak üzere halkı geçim derdine sürüklüyor.
MEVCUT DURUMDAN EN ÇOK ETKİLENEN SEKTÖRLERİN TEMSİLCİLERİ ÖRKOOP’UN BAŞKANI SN. ÜNAL ÖNAL VE HAYKOOP’UN GENELBAŞKANI SN. AHMET ERTÜRK’LE YAPTIĞIM RÖPORTAJI DİKKATLERİNİZE SUNUYORUM
Ahmet Gözen: Türkiye’nin gündeminde GIDA var Ünal Bey. ÖRKOOP’un mevcut durumunu anlatır mısınız?
Sn. Ünal Önal: Şu an sektör olarak sıkıntılar yaşıyoruz. Küçük üreticilerin mallarını büyük üreticiler almıyorken bunları kooperatif olarak biz topluyor ve küçük üreticimize katkı sunuyoruz. Böylece devletimize de yardımcı oluyoruz. Süt sektörünün durumu iyiyken ürünleri satmakta zorluk çekmiyorduk, ancak şimdi çok zorlanıyoruz.
Faizler ve sanayicinin stok yapmamasından dolayı BİZDEN A KALİTE SÜT TALEP EDİLİYOR. Günlük topladığımız süt 250 ton. Bu miktarın 30 tonunu küçük üreticiden temin ediyoruz. Ancak bu kısımda sorun yaşıyoruz. Çiftlik sütleri A Kalite oluyor. Gerçi çiftlik sütünde de sıkıntı yaşıyoruz. Sanayici en küçük bir kalite düşüklüğünü bahane ederek sütü almıyor. Ben bu kooperatifte ilk defa sorun yaşandığını görüyorum. Marttan bu yana sabrettik, turizm sezonunda düzelme olur dedik, ne var ki sektör daha kötüye gitti.
Ramazan ve Kurban Bayramlarını geçirdik. Hiçbir firma süt almadı. Tabii, biriken sütler devletimizin uyguladığı kota sebebiyle bizde stres yarattı; kooperatifimiz zarar etti. Bu süreçte mandıracılığa ağırlık verdik. Ayrıca, süt tozu 10 TL. Sütü 13 ila 15 TL’den alıp 10 TL’ye süt tozu yapmak KOOPERATİMİZE zarar ettiriyor.
Ahmet Gözen: Ünal Bey, şu anda kooperatifinizin bilanço durumu nedir?
Sn. Ünal Önal: Biz 2023’te kardaydık, 2024’te zarardayız.
Ahmet Gözen: Ünal Bey, geçen hafta HAYKOOP Genel Başkanı Sn. Ahmet Ertürk’le Ankara’ya gittiniz. ÖRKOOP olarak devletten talepleriniz nedir? Ziyaretinizin amacı neydi? Size ilgi gösterdiler mi?
Sn. Ünal Önal: Ahmet Ağabey, devletimizin her birimi, başta Bakanımız, Genel Müdürlerimiz, Daire Başkanlarımız hepsi bizlere yardımcı oluyor ve ilgi gösteriyorlar. Kendilerinden Allah razı olsun. Ancak devletimizin imkânları da çok kısıtlı. Buna rağmen, ÖRKOOP Başkanı Ahmet Ertürk Ağabey’le ziyaret ettiğimiz Bakanlıkla şu hususları paylaştık:
1. Bakanlık SÜT TOZU ve süt ürünlerinin ihracatını serbest bırakmalı. Çünkü elde biriken sütlerin stok maliyeti ve kredi faizleri büyük sorun. ANCAK, burada açmaz şu: Yurt dışına süt tozu ihraç edebilmek için devletin bu kalemi desteklemesi gerekiyor.
2. Süt stoklarını eritebilmemiz için süt tozuna dönmemiz gerekiyor. Devletimiz geçmişte, “merak etmeyin, sizin süt stoklarınızı süt tozu yaparak eritiriz” dedi. Halihazırda devletimiz bunu çeşitli sebeplerden dolayı yapamıyor.
3. Hâlbuki, SÜT TOZU YAPAN TESİSİMİZ OLSAYDI bugün bu zorluğu yaşamazdık. SİZİNLE 3 YIL ÖNCE YAPTIĞIMIZ RÖPORTAJDA BUNU BELİRTMİŞTİM. Böyle bir tesis yapmak 200 milyon TL. Bizim bugünkü imkânlarla bunu gerçekleştirmemiz mümkün değil.
4. Bakanlığımızı Ahmet Ertürk Bey’le bu talebimizi iletmek için ziyaret ettik. “Yoksa bu darboğaz bizi çok sıkıntıya sokar” dedik. Bakanlığımız “bu konuda biz elimizden geleni yapalım” yanıtını verdi. AHMET ERTÜRK AĞABEYİM BM GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ’YLE (FAO) GEREKLİ GÖRÜŞMELERİ yürütüyor. Biraz sonra bu konuda kendisi bilgi verecektir.
Ahmet Gözen: Kamuoyunda, ÖRKOOP’un topladığı sütün kalitesinin iyi olmadığı hususunda bir söylenti var. Süt üreticisi kooperatife kalitesiz süt mü veriyor? Doğruysa, sizin kontrol biriminiz bu sütü niye alıyor? Yoksa, siz çeşitli sebeplerden dolayı mı sütün üretici ortaklarınızdan alınmasını uygun görüyorsunuz? Niye bunlara göz yumuluyor? Bu sebeple mi SANAYİCİ SİZİN SÜTÜNÜZÜ ALMAKTAN İMTİNA EDİYOR VEYA UCUZA ALMAYA ÇALIŞIYOR?
Sn. Ünal Önal: Ahmet Ağabey, biz bu insanlardan yıllardır süt alıyoruz. Ancak burası bir kooperatif. Biz bu insanlardan süt almak mecburiyetindeyiz, daha doğrusu mecburiyetinde kalıyoruz. Ancak, bundan sonra kooperatif olarak gerekeni yapacağız. Kalitesiz sütü ne olursa olsun almayacağız ve teşhir edeceğiz. Bazı üreticilerimiz sütün yağını alıyor, bu yanlış.
ÖRKOOP’un ortağı olup da sütün yağını alan ve süte su katan üreticilere sesleniyorum! ÖRKOOP size yıllardır hizmet sunuyor, ürünlerinizi alıyor, menfaatlerinizi koruyor. Hileli sütünüzü ÖRKOOP’a baskı yaparak satmayın. Hainlik yapan üreticilere sesleniyorum! Yapmayın, ÖRKOOP yok olursa siz de yok olursunuz. Bu gittiğiniz yol, yol değil. Aklınızı başınıza toplayın. Benzeri olayları çok yaşadık. Aklıselim ÖRKOOP üreticisine tavsiyem şu: Bu yönetime ve kooperatifinize sahip çıkın. Aksi durumda, kooperatif batar, ardından siz de batarsınız. Sonra büyük şirketler sizi yok eder. ÖRKOOP’a hepimizin sahip çıkması gerekiyor.
Ahmet Gözen: Ünal Bey, bu sıkıntıları aşabilmek için devletten ve üreticiden ne bekliyorsunuz?
Sn. Ünal Önal: Bizim gibi kurumların kurulması çok zor, ama iflası çok kolay. Devletten süt tozu üretim kotamızı açmasını ve süt tozu fiyatında destekleme bekliyoruz. Biz sütü 13 ila 14 TL’den alıyoruz. Süt tozunu 10 TL’den sattığımız için bu fiyata destek istiyoruz. Süt üreticisi ortaklarımız bize kaliteli süt versin. Bunun için gerekli tedbirleri alacağız.
UZUN YILLAR ÖRKOOP BAŞKANLIĞI VE AK PARTİ MİLLETVEKİLLİĞİ DE YAPAN HAYKOP GENEL BAŞKANI AVUKAT SN. AHMET ERTÜRK’LE SÖYLEŞİM
Ahmet Gözen: Ahmet Bey, Türkiye’de halihazırda süt, et ve genel olarak hayvancılık konusunda şikâyet var. İsterseniz, önce ÖRKOOP’tan başlayalım. ÖRKOOP’un SIKINTIDA OLDUĞUNU görüyoruz. Bu konuda neler söylersiniz?
Sn. Ahmet Ertürk: ÖRKOOP 1979 yılında kurulmuş bir üretici kooperatifi. Kendi imkânları ve mütevazı şartlarıyla sütünü satmaya çalışan ancak tek başına pazarlayamayan küçük üreticilerden oluşan bir kooperatif. Bu kooperatif üretim yapmıyor, sütü toplayıp sanayiciye satıyor. Sanayiciden de parayı alıp kooperatif ortaklarına dağıtıyor.
Burada yılın muayyen zamanlarında sorun yaşanıyor. Bahar aylarında üretim artıyor, kışın ise doğumlar sebebiyle süt verimi azalıyor. Bahar aylarında artan üretimle birlikte stok fazlalığı ortaya çıkıyor, KOOPERATİF sütü satamıyor. Burada devletin yapması gereken, ıslak mamul dediğimiz, peynir ve tereyağı gibi ürünler ile SÜT TOZUNUN, üretimin fazla olduğu dönemlerde önünü açması. Ayrıca, dünyadaki süt tozu fiyatlarıyla farkı da destek olarak vermesi lazım.
Süt tozu üretiminde devamlılık olmadığı için yabancı şirketler bu ürün için istikrarlı ülkelere yöneliyor. Bu konuda istikrar şart.
Devlet bunu düzenlemeli. KARAR VERİCİLER devleti yanıltıyorlar. “Sütün azaldığı dönemde süt tozu imalatını ve ihracatını durduralım, ISLAK MAMULLERİN FİYATI ARTMASIN” diyorlar. Karar vericiler, Bakan ile Müsteşarı yanıltıyor ve süt tozu imalatı ve ihracatının durdurulmasına sebep oluyorlar. Süt üretimi fazlalaştığında ÖRKOOP, üreticiden aldığı ürünü çeşitli bahaneler öne süren sanayiciye satamıyor. Bu dönemde ÖRKOOP’un ISLAK MAMUL’e dönmesi veya SÜT TOZU ÜRETİM TESİSİ KURMASI GEREKİYOR. Böyle bir tesis kurmak için 200 milyon gerekli. Bunu ÖRKOOP’un karşılaması mümkün değil. HAYKOOP Genel Başkanı olarak BM GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ ve DÜNYA BANKASI’YLA görüşmeler yürütüyor ve devletimin desteğiyle bu tesisi kurmak için çalışmalar yapıyorum.
Üreticinin KALİTESİZ SÜTÜ ÖRKOOP’a satmaya çalışmaması gerekiyor. ÖRKOOP gibi kuruluşlarda böyle birkaç üretici olur. Bu insanlar kooperatifin ismini zora sokar. Yanlış yapan üreticinin sütünü almayacaksın, bunları kooperatiften ayıklayacaksın. Ayıklamadığınız takdirde dürüst üretici mağdur olur. Gerekirse dürüst olmayan üreticinin kooperatif üyeliğini sonlandıracaksın.
Ahmet Gözen: Peki Sn. Ertürk, burası bir kooperatif. Bu kişiler ileride kooperatifin genel kurulunda aleyhte kulis yaparak bu yönetimin seçilmesini önlemez mi? Bu işin duayeni olarak ne dersiniz?
Sn. Ahmet Ertürk: Başkanlık yaptığım dönemde birçok üreticiden alım yapmadım. Bu üreticileri süt alanlara bildirdim. Onlar da bu üreticilerin sütlerini almadılar. Bunun üzerine sütlerine hile katmayı bıraktılar veya işletmelerini kapattılar. Ben önce hayvanı da araştırırım sağlıklı mı diye.
Ahmet Gözen: Bu kötü üreticiler için bu işin duayeni olarak ne tavsiye edersiniz?
Sn. Ahmet Ertürk:
1. Üreticinin hileli sütü kesinlikle alınmayacak.
2. Üretici hilesinde ısrar ederse kooperatif üyeliğinden çıkarılacak. Ana sözleşmemizde bu kurallar var zaten.
3. Gerekirse bu insanlar teşhir edilecek.
Bundan dolayı ÖRKOOP’un topladığı süt 250 tondan 200 tona düşecek ama kaliteli süt toplamış olacak. DÜRÜST ÜRETİCİLER İLE DÜRÜST OLMAYANLAR AYRILACAK. DÜRÜST ÜRETİCİ GEREKİRSE MÜKÂFATLANDIRILACAK. BU İŞİN BAŞKA ÇARESİ YOK.
Bu bağlamda, “ÖRKOOP doğru süt alır, parayı zamanında öder” prensibinin yerleştirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde kooperatif sanayiciden ceza yiyor. Böyle olmamalı.
Şu anda, tereyağı, yoğurt ve peynir gibi ürünlerin pahalı olması tüketicinin alımını azalttı. Devletin üreticiyi yem ve gübre gibi girdilerde desteklemesi gerekiyor. Tüketici pahalı bulduğu bu ürünleri almayınca süt satışı da azalıyor. Bunların devlet tarafından dikkate alınması gerekiyor.
Sn. Ünal Önal: Marketler Türkiye’de tröst haline geldi. Buna mutlaka düzenleme getirilmesi gerekiyor. Sanayici şu anda MARKETLERİN ESİRİ DURUMUNDA. Devlet, HAYKOOP olarak bizi ciddiye alıyor. Biz de bunları devlete anlatıyoruz. Çok büyük çalışma yapıyoruz.
Dokuz günlük bayram tatilinde elimde 2 bin ton süt birikti. Bunun dörtte birini süt tozu yapabildik. Eğer süttozu tesisimiz olsaydı, ben şu anda keyifle oturuyor olurdum. Maalesef sıkıntıdayım. Bakanlığımız mutlaka süt tozu yapacak fabrikalar kurmalı.
SON SÖZLER
Sn. Ünal Önal: Şu anda sektörün açılmasını bekliyoruz. Bu faiz oranlarıyla iş yapmamız çok zor. Faizlerin düşmesi gerekiyor.
Sn. Ahmet Ertürk: Yazın süt ürünlerinin tüketimi artar. Sıkıntı son baharda. Devletimizden süt tozu tesisi yapılması konusunda yardım bekliyoruz. İnsanlarımızın alım gücünün artırılmasını bekliyoruz. Çünkü süt muazzam bir protein kaynağı.
ÖRKOOP gibi kooperatiflerin desteklenmesi gerekiyor. Bu kooperatifler kırsaldaki ailelerin geçimi için çok önemli.
SONUÇ
· Değerli okuyucularım, ÖRKOOP Aydın’ın gurudur. Bu kooperatifin 10 BİN üzerinde üyesi var. VALİMİZ YAKUP CANBOLAT BEY, MAALESEF bu kooperatifi hiç ziyaret etmemiş.
· Aydın Milletvekilleri, ÖRKOOP’da sizin partilerinizden de üyeler var. Bakın Süt Tozu Fabrikası kurmak istiyor ve ilginizi bekliyorlar.
· Konuyla ilgili olarak Ak Parti Eski Milletvekili, ÖRKOOP Eski Başkanı ve HAYKOOP Genel Başkanı, Aydın’ın saygın kişilerinden Avukat Sn. Ahmet Ertürk’e samimi çalışmaları için teşekkür ediyorum.
· ÖRKOOP Başkanı Sn. Ünal Önal’ı uzun yıllardır tanırım. ÖRKOOP Başkanlığı dönemindeki samimi çalışmaları için kutlarım. İnşallah devletimizin de destekleri ve yakın ilgisiyle ÖRKOOP bu başarılı çalışmalarına devam edecektir. Kendilerine başarılar dilerim.
